ตามกฎหมายเลือกตั้ง มาตรา 92 กำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.)  ต้องจัดให้มีการอํานวยความสะดวกสําหรับการออกเสียงลงคะแนนของผู้สูงอายุ คนพิการหรือทุพพลภาพไว้เป็นพิเศษ หรือจัดให้มีการช่วยเหลือในการออกเสียงลงคะแนนโดยการกํากับดูแลของกรรมการประจําหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) ภายใต้ความยินยอมและต้องเป็นไปตามเจตนาของผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง 

 

นอกจากนี้ใน ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2566 (ระเบียบกกต.เลือกตั้งส.ส.) ข้อ 51 วรรคสอง กำหนดให้การจัดวางคูหาเลือกตั้ง ต้องคำนึงถึงการอำนวยความสะดวกให้กับผู้พิการหรือทุพพลภาพ และผู้สูงอายุด้วย

 

ในการเลือกตั้งทั่วไป ผู้พิการหรือผู้ทุพพลภาพที่มีสิทธิเลือกตั้ง จะได้รับการอำนวยความสะดวก โดยเริ่มตั้งแต่การจัดวางคูหาสำหรับรถเข็นวีลแชร์ อีกทั้ง คูหาสำหรับผู้พิการหรือทุพพลภาพและผู้สูงอายุจะต้องอยู่ห่างจากคูหาอื่นอย่างน้อย 1.50 เมตร โต๊ะวางคูหาออกเสียงลงคะแนนต้องสูงไม่เกิน 0.75 เมตร และต้องมีการจัดเก้าอี้ไว้ในคูหาด้วยเพื่ออำนวยความสะดวกให้ได้ลงคะแนนด้วยตนเอง รวมถึงกปน. ที่ไม่ได้ปฏิบัติหน้าที่อื่นอยู่ในขณะนั้นจะต้องคอยสับเปลี่ยนช่วยเหลือและอํานวยความสะดวก ให้กับผู้พิการหรือทุพพลภาพและผู้สูงอายุด้วย

 

นอกเหนือจากนี้ การประชาสัมพันธ์ของกกต. เองก็ได้มีการจัดทำ “คู่มืออักษรเบรลล์” รณรงค์การเลือกตั้งแก่ผู้พิการทางสายตากระจายไปยังหน่วยงานต่าง ๆ พร้อมทำไฟล์เสียงคำบรรยาย อีกทั้งประสานกับกระทรวงการพัฒนาสังคมฯ​ ในการจัดทำวิดีทัศน์สาธิตการเลือกตั้งพร้อมล่ามภาษามือเผยแพร่ทางช่องทางออนไลน์

 

 

วันเลือกตั้งทั่วไปตามหน่วยเลือกตั้งปกติ จะจัดให้มีบัตรทาบสำหรับผู้พิการทางสายตา และอำนวยความสะดวกอื่นๆ เช่น จัดที่จอดรถสำหรับผู้พิการ จัดป้ายแสดงวิธีการและขั้นตอนลงคะแนน โดยมีกปน. รวมถึงรด.จิตอาสา (นักศึกษาวิชาทหาร) และลูกเสืออาสากกต. เพื่อพัฒนาประชาธิปไตย เป็นผู้ช่วยเหลือในการใช้สิทธิลงคะแนน

 

นอกจากนี้ ผู้พิการที่มีผู้เข็นรถวีลแชร์ สามารถให้ผู้ติดตามเข้าไปได้แต่ต้องแจ้งเจ้าหน้าที่ประจำหน่วยเลือกตั้งแล้วเจ้าหน้าที่จะจดบันทึกไว้ 

 

 

ตามระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2566 (ระเบียบกกต.เลือกตั้งส.ส.) ข้อ 158 วางข้อกำหนดเรื่องการลงคะแนนเสียงกรณีของผู้พิการหรือทุพพลภาพและผู้สูงอายุ กำหนดลำดับความสำคัญด้วยว่าตามแต่ละกรณีจะต้องดำเนินการอย่างไร โดยอยู่ในความดูแลของกปน. 

 

กระบวนการขั้นตอนวิธีการเลือกตั้งก็จะเป็นไปตามลำดับเหมือนผู้มีสิทธิเลือกตั้งทั่วไป เว้นแต่ในบางขั้นตอนซึ่งจะมีข้อยกเว้นพิเศษให้ตามแต่ละกรณี

 

 

 

ตามระเบียบได้ให้ถือว่าการลงคะแนนกรณีพิเศษ ไม่ว่าจะโดยญาติ โดยผู้ไว้วางใจ โดยกปน. ถือเป็นการลงคะแนนโดยตรงและลับ ทั้งนี้ การกระทำดังกล่าวกปน. ต้องบันทึกลงในรายงานเหตุการณ์ประจำที่เลือกตั้งด้วย 

 

“ผู้มีสิทธิเลือกตั้งทุกคนต้องได้ออกเสียงเลือกตั้งตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย” นี่คือคติของสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งซึ่งได้ดำเนินการและอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้พิการ ผู้ทุพพลภาพ และผู้สูงอายุให้ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการเลือกตั้งครั้งนี้ให้เป็นไปตามกฎหมายกำหนดไว้ แม้ในความเป็นจริงอุปสรรคของกลุ่มคนเหล่านี้จะยังคงปรากฎอยู่ในวันเลือกตั้งล่วงหน้าที่ผ่านมา เนื่องด้วยเพราะขาดความเข้าใจที่แท้จริงของเจ้าหน้าที่ซึ่งถือเป็นบทเรียนสำคัญที่จะต้องทำให้ราบรื่นในวันเลือกตั้งจริงและการเลือกตั้งครั้งต่อไปในอนาคต

 

 

กรณีผู้พิการหรือทุพพลภาพ หรือผู้สูงอายุและไม่สามารถเดินทางไปใช้สิทธิเลือกตั้ง เป็นกรณีที่เข้าเหตุอันสมควรในการไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง แต่ก็ต้องแจ้งเหตุให้นายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นเป็นผู้พิจารณา โดยสามารถยื่นได้ด้วยตนเองหรือทำเป็นหนังสือมอบหมายให้บุคคลอื่นไปยื่นแทน หรือจัดส่งทางไปรษณีย์ลงทะเบียน อีกทั้งยังสามารถแจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งออนไลน์ได้ทาง https://boraservices.bora.dopa.go.th/election/abscausess/ ตั้งแต่วันที่ 7-13 พฤษภาคม 2566 หรือวันที่ 15-21 พฤษภาคม 2566 วันไหนก็ได้ (7 วันก่อนวันเลือกตั้งจริง หรือ 7 วันก่อนวันเลือกตั้งจริง) 

 

สำหรับกรณีผู้พิการหรือทุพพลภาพที่อยู่ในสถานสงเคราะห์ หรือกรณีผู้สูงอายุที่อยู่ในความควบคุมดูแลและอยู่ในสถานที่นั้น หัวหน้าสถานสงเคราะห์จะสามารถเป็นผู้แจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิแทนได้

: 14 เม.ย. 2566